عافیت‌سوزی

شماره‌ی 308:

23. اشخاص عقب‌مانده‌ی ذهنی، غیر رشید هستند.

24. مفهوم غیر رشید اعم از سفیه است. غیر رشید کسی است که صلاحیت اداره‌ی اموال خود را ندارد خواه در امور غیرمالی هم رشد کافی نداشته باشد یا خیر، درحالی‌که سفیه آن غیر رشیدی است که صلاحیت اداره‌ی اموال خود را ندارد اما در امور غیرمالی، شخصی است متعارف.

شماره‌ی 309:

25. جنون اختلالی است گذرا یا دائم در شعور یا اراده که مانع از این می‌شود که اعمال شخص را به او منتسب کنیم.

26. تشخیص جنون در حقوق، بیشتر عرفی است تا پزشکی.

27. در دعوای ابطال قراردادهای شخص مجنون نیاز نیست که ثابت شود شخص به‌طور کلی از نیروی عقل بی‌بهره است، همین‌که اختلال روانی او مانع از درک طبیعت و آثار قرارداد شود کافی است.

شماره‌ی 310:

28. هر اعتیاد یا بیماری که باعث زوال عقل و اراده شود در حکم جنون است مثل مستی، بیهوشی، اعتیاد و... در این موارد زوال عقل و اراده در زمان انعقاد قرارداد باید ثابت شود.

29. عارضه‌هایی نظیر اعتیاد یا پیری سبب صدور حکم حجر نمی‌شود.

شماره‌ی 311:

30. برای مجنون ادواری هم حکم حجر صادر می‌شود اما این حجر ناظر به زمان‌هایی است که شخص در حال گرفتِ جنون است.

31. در معاملات مجنون ادواری اگر در خصوص وقوع معامله در زمان بهبودی یا جنون اختلاف شود چه کسی باید سخن خود را اثبات کند؟

پاسخ این است که صدور حکم حجر اماره‌ای است بر بطلان معاملات شخص و بنابراین آنکه مدعی است قرارداد در زمان افاقه بوده باید ادعای خود را اثبات کند. تردید در درستی عقد در فرض جنون ادواری، در واقع به شک در وقوع عقد بازمی‌گردد (شک می‌کنیم آیا عقد واقع شد یا خیر) پس حالت سابق (عدم وجود عقد) را استصحاب می‌کنیم. از مفاد ماده‌ی 1213 قانون مدنی هم این فرض برداشت می‌شود.