در محضر قرآن (98) : طولانی‌ترین آیه‌ی قرآن ، حاوی احکام حقوقی ست.
يكشنبه مهر ۱۲ ۱۳۹۴، ۱۱:۴۰ ب.ظ
- یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا تَدَایَنْتُمْ بِدَیْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاکْتُبُوهُ ۚ وَ لْیَکْتُبْ بَیْنَکُمْ کَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَ لَا یَأْبَ کَاتِبٌ أَنْ یَکْتُبَ کَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْیَکْتُبْ وَ لْیُمْلِلِ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ وَ لْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَ لَا یَبْخَسْ مِنْهُ شَیْئًا ۚ فَإِنْ کَانَ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ سَفِیهًا أَوْ ضَعِیفًا أَوْ لَا یَسْتَطِیعُ أَنْ یُمِلَّ هُوَ فَلْیُمْلِلْ وَلِیُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِیدَیْنِ مِنْ رِجَالِکُمْ ۖ فَإِنْ لَمْ یَکُونَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَکِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَ لَا یَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا ۚ وَ لَا تَسْأَمُوا أَنْ تَکْتُبُوهُ صَغِیرًا أَوْ کَبِیرًا إِلَىٰ أَجَلِهِ ۚ ذَٰلِکُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِیرُونَهَا بَیْنَکُمْ فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَکْتُبُوهَا ۗوَ أَشْهِدُوا إِذَا تَبَایَعْتُمْ ۚ وَ لَا یُضَارَّ کَاتِبٌ وَ لَا شَهِیدٌ ۚ وَ إِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِکُمْ ۗ وَ اتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ ۗ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ
- ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هرگاه به همدیگر تا مدّت معیّنی (از لحاظ روز و ماه و سال) وامی دادید, آن را بنویسید, و باید نویسنده‌ای دادگرانه آن را بنویسد, و هیچ نویسنده‌ای از نوشتن (سند) بدان گونه که خدا بدو آموخته است, سرپیچی نکند . پس نویسنده باید بنویسد و آن کس که حق بر ذمّه‌ی او است, باید املاء کند و از پروردگارش بترسد و چیزی از آن نکاهد, و اگر کسی که حق بر ذمّه‌ی او است کم‌خرد یا (به سبب کوچکی یا بیماری یا پیری) ناتوان باشد, یا (به سبب لالی یا گنگی یا ناآشنائی با زبان) او نتواند که املاء کند, باید ولی او (که شرع یا حاکم برای وی تعیین کرده است) دادگرانه املاء کند . و دو نفر از مردان خود را به گواهی گیرید, و اگر دو مرد نبودند, یک مرد و دو زن, از میان کسانی گواه کنید که مورد رضایت و اطمینان شما هستند . - (این دو زن به همراه یکدیگر باید شاهد قرار گیرند) تا اگر یکی انحرافی پیدا کرد, دیگری بدو یادآوری کند - و چون گواهان را به گواهی خوانند باید که از این کار خودداری نورزند . و از نوشتن وام - خواه کم باشد یا زیاد - تا سررسید آن دلگیر نشوید . این در پیشگاه (شریعت) خدا دادگرانه‌تر و برای گواهی (و صحّت شهادت) استوارتر, و برای آن که دچار شکّ و تردید نشوید, بهتر می‌باشد . مگر این که داد و ستد حاضر و نقدی باشد که در میان خود دست به دست می‌کنید, پس در این صورت بر شما باکی نیست اگر آن را ننویسید . و هنگامی که خرید و فروش (نقدی) می‌کنید (باز هم) کسانی را به گواهی گیرید, و نویسنده و گواه نباید که زیان ببینند و نباید که زیان برسانند, و اگر چنین کنید از فرمان خدا بیرون رفته‌اید (و بر حکم او شوریده‌اید) . و از خدا بترسید (و اوامر و نواهی او را پیش چشم دارید) و خداوند (آنچه را که به نفع شما یا به زیان شما است) به شما می‌آموزد, و خداوند به آنچه می‌کنید آگاه است .
- [[«تَدَایَنتُمْ»: به همدیگر وام دادید . «أَجَلٍ»: مدّت . «لا یَأْبَ»: خودداری نکند . «یُمْلِلْ»: املاء کند . بیان کند . «لا یَبْخَسْ»: نکاهد . «شَهِیدَیْنِ»: دو گواه . شهید فعیل به معنی فاعل است و جمع آن شهداء است . «دُعُوا»: فرا خوانده شدند . «لا تَسْأَمُوا»: سستی نکنید . کم‌حوصلگی و بی‌مبالاتی نکنید . «أَقْسَطُ»: دادگرانه‌تر . «أَقْوَمُ»: پابرجاتر . استوارتر . «أَدْنی»: اقرب . نزدیکتر . «تُدِیرُونَ»: مبادله می‌کنید . نقداً دست به دست می‌کنید . «تَبَایَعْتُمْ»: با همدیگر خرید و فروش کردید . «لا یُضَآرَّ»: زیان رسانده نشود . زیان نرساند . این فعل می‌تواند مجهول یا معلوم باشد و (کَاتِبٌ) و (شَهِیدٌ) نائب فاعل یا فاعل بشمار آید . «فُسُوق»: سرپیچی . نافرمانی . «فُسُوقٌ بِکُمْ»: این کار بیانگر نافرمانی شما است . این کار شما را از راه حق و صلاح بیرون می‌برد . «یُعَلِّمُکُمُ اللهُ»: خدا به شما احکام خود را می‌آموزد که متضمّن مصالح شما می‌باشند . مفعول فعل, محذوف است . ]]
- سوره‌ی بقرة : 282.
- این آیه ، آیه‌ی منتخب از صفحه‌ی 48 از قرآن ، به خط عثمان طه است.
