عافیت‌سوزی

یکی از سنّت‌های نیکو، آغاز کارها به نام آفریدگار جهان است که در فرهنگ اسلامی در کلمهٔ قدسی (بسم الله الرحمن الرحیم) متبلور شده است و مؤمنان را برحسب مراتب از این سنّت، بهره و برکتی حاصل است مگر آنان که اسم را بر زبان می‌آورند و یادی از مسمّا در خاطرشان نمی‌آید، بلکه آن نام را کمند صید مقصودهای خود می‌کنند.

معروف است که روزی مجنون در خانهٔ کعبه شنید که مردی لیلی را می‌خواند دل‌شاد شد که بی‌گمان لیلی در همان حوالی است و دمی بعد به دیدار او خواهد رسید اما به‌جای لیلی، زن دیگری را دید که آمد و با آن مرد به راهی رفتند مجنون از این واقعه سخت در شگفت شد و چون به یاران رسید گفت: امروز حادثه‌ای عجیب دیدم که مردی نام لیلی را می‌برد و مقصودش شخص دیگری بود و عجبا از این حادثه که هر روز بر ما رخ می‌دهد هر روز نام لیلی عالم را که هزاران لیلی، مجنون اوست بر زبان می‌آوریم و شخص دیگر یا چیز دیگر را اراده می‌کنیم. آن گدای راه نشین می‌گوید: «یا الله»، یعنی مرا نان دهید، مرا دستگیری کنید، و آن دیگری گوید: «یا الله»، یعنی ای نامحرمان به کنار روید و حجاب گیرید که من از راه می‌رسم و از حقیقت آن نام هیچ نقشی در خاطرشان نمی‌آید.

کافر و مؤمن خدا گویند لیک :: در میان هر دو فرقی هست نیک
آن گدا گوید خدا از بهر نان :: متقی گوید خدا از عین جان
اللَه اللَه می‌زنی از بهر نان :: بی‌طمع پیش آی و اللًه را بخوان
گر بدانستی گدا از گفت خویش :: پیش چشم او نه کم ماندی نه بیش
سال‌ها گوید خدا آن نان خواه :: همچو خر مصحف کشد از بهر کاه

* متن به قلم دکتر حسین الهی قمشه‌ای و تصویر، اثر استاد محمد احصایی است؛ با تشکر از بازدیدکننده‌ی محترم، مرتضا بابت ارسال این متن و آن تصویر.